Vermindering van erfbelasting voor de overdracht van familiale ondernemingen en vennootschappen

Sinds 1 januari 2012 geldt er in het Vlaamse Gewest een nieuwe regeling voor overdrachten van familiale ondernemingen en vennootschappen. De bedoeling van deze nieuwe regeling is om bedrijfsleiders actief aan te zetten om tijdens hun leven al na te denken over hun opvolging.

Om dit te stimuleren bestaat er een vrijstelling van schenkbelasting voor de overdracht van familiale ondernemingen en vennootschappen. Mocht een bedrijfsleider voor hij kan schenken, overleden zijn, dan bestaat er een verlaagd tarief in erfbelasting.

Familiaal karakter van de onderneming of vennootschap

Het verlaagd tarief van erfbelasting geldt enkel voor familiale ondernemingen of vennootschappen:

• Een familiale onderneming is een nijverheids-, handels-, ambachts-, of landbouwbedrijf of een vrij beroep, dat door de erflater of zijn echtgenoot of samenwonende, al dan niet samen met anderen, persoonlijk wordt geëxploiteerd en uitgeoefend (bv. een bakkerij die door de erflater als natuurlijk persoon wordt uitgebaat).
• Een familiale vennootschap is een vennootschap die de uitoefening van een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit, of van een vrij beroep tot doel heeft en waarvan de erflater samen met zijn familie eigenaar is (bv. een bakkerij die door de erflater wordt uitgebaat, maar waarvoor een vennootschap (bvba, nv, …) werd opgericht waarbinnen de activiteit gebeurt).

Participatievoorwaarde

Als het een familiale onderneming betreft, moet de erflater de goederen die hij wenst na te laten beroepsmatig geïnvesteerd hebben. Het verlaagd tarief kan niet worden toegepast voor overdrachten van onroerende goederen die hoofdzakelijk tot bewoning zijn bestemd of worden aangewend.

Als het een familiale vennootschap betreft, moet de erflater:

• minstens 50% van de aandelen in volle eigendom bezitten
• of minstens 30% van de aandelen in volle eigendom hebben als hij samen met een of meer andere aandeelhouders eigenaar is van de vennootschap, op voorwaarde dat hij:
  • samen met één andere aandeelhouder 70% van de aandelen van de vennootschap in volle eigendom heeft
  • samen met twee andere aandeelhouders 90% van de aandelen van de vennootschap in volle eigendom heeft.

Vennootschappen zonder enige reële economische activiteit kunnen niet onder de gunsttarieven worden overgedragen. Of een vennootschap reële economische activiteit heeft, wordt nagegaan op basis van het aandeel van bezoldigingen, sociale lasten, pensioen, terreinen en gebouwen in de totale activa.

Voorwaarden te vervullen na overlijden

Om te kunnen blijven genieten van het verminderde tarief moeten gedurende een periode van 3 jaar na het overlijden van de erflater een aantal voorwaarden vervuld blijven.

Voor een familiale onderneming:

• De activiteit moet ononderbroken verder gezet worden.
• De onroerende goederen van de onderneming die met het verminderd tarief werden overgedragen, mogen niet hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of bestemd.

Voor een familiale vennootschap:

• De activiteit moet ononderbroken behouden blijven en de vennootschap moet elk boekjaar een jaarrekening neerleggen.
• De vennootschap mag geen vennootschap zonder reële economische activiteit worden.
• Het kapitaal mag niet dalen door uitkeringen of terugbetalingen. Mocht dit toch het geval zijn, zullen deze uitkeringen of terugbetalingen belast worden aan de normale tarieven.
• De vennootschap moet haar maatschappelijke zetel binnen de Europese Economische Ruimte (EER) behouden.

De Vlaamse Belastingdienst zal na verloop van 3 jaar nagaan of aan alle voorwaarden wel degelijk was voldaan. Als de erfgenaam zelf vaststelt dat niet langer voldaan is aan de voorwaarden, kan hij dit zelf melden aan de Vlaamse Belastingdienst. Dan vervalt de vermindering en worden de normale tarieven toegepast.

Bij de aangifte van nalatenschap moet u de uitdrukkelijke vraag tot toepassing van het verlaagd tarief toevoegen. U vindt het aanvraagformulier voor vermindering op de website van de Vlaamse Belastingdienst. Bij die aanvraag geeft u de nodige informatie over de onderneming of vennootschap (financiële en fiscale gegevens, statuten, aandeelhouders, ...).

Als de erfgenaam een verwante in rechte lijn of partner van de erflater is, wordt de nettowaarde van de verkrijging belast aan 3% in plaats van aan de normale tarieven die van toepassing zijn in erfbelasting.

In alle andere gevallen zal de nettowaarde van deze verkrijging belast worden aan 7%, wat veel lager is dan de normale progressieve tarieven.